آیا تا به حال احساس کردهاید هنگام نگاه در آینه، شانههایتان به جلو خم شده یا پشتتان بیش از حد گرد به نظر میرسد؟ این حالت معمولاً چیزی نیست جز قوز پشتی یا کیفوز (Kyphosis). کیفوز به معنای افزایش غیرطبیعی انحنای ستون فقرات در ناحیهی پشتی (بین شانهها) است. همهی ما یک میزان انحنا در پشت داریم، اما وقتی این انحنا بیشتر از حد طبیعی شود، به آن کیفوز یا همان قوز میگویند.
کیفوز میتواند خفیف باشد و تنها ظاهر فرد را تحت تأثیر قرار دهد، یا شدیدتر شود و باعث درد، مشکلات تنفسی و محدودیت حرکتی شود. در این مقاله با زبانی ساده و قابل فهم، بررسی میکنیم که قوز پشتی چیست، چرا به وجود میآید، چه علائمی دارد و چگونه میتوان آن را تشخیص داد.
کیفوز یا قوز پشتی چیست؟
ستون فقرات ما سه انحنا دارد:
-
گردنی (لوردوز) به سمت داخل
-
پشتی (کیفوز) به سمت خارج
-
کمری (لوردوز) به سمت داخل
میزان طبیعی انحنای پشت یا کیفوز معمولاً بین ۲۰ تا ۴۵ درجه است. اگر این انحنا بیشتر از ۴۵ درجه شود، فرد دچار کیفوز غیرطبیعی یا همان قوز پشتی میشود.
چرا قوز پشتی به وجود میآید؟
۱. عادات نادرست روزانه
-
نشستن طولانیمدت پشت میز
-
استفاده زیاد از موبایل یا لپتاپ (اصطلاحاً Text Neck)
-
خمیده راه رفتن
این عادات شایعترین دلایل قوز در نوجوانان و بزرگسالان جوان هستند.
۲. کیفوز ساختاری
در برخی افراد، ستون فقرات به دلیل مشکلات رشدی دچار تغییر شکل میشود. یکی از این مشکلات بیماری شوئرمن (Scheuermann’s Disease) است که در نوجوانان رخ میدهد و منجر به کیفوز شدید میشود.
۳. پوکی استخوان (استئوپروز)
در سالمندان، بهخصوص خانمها، ضعف استخوانها میتواند باعث شکستگیهای کوچک مهرهای شود. این شکستگیها در طول زمان به شکلگیری قوز منجر میشوند.
۴. مشکلات مادرزادی
برخی نوزادان با ناهنجاریهای استخوانی به دنیا میآیند که میتواند در آینده باعث کیفوز شود.
۵. بیماریها و شرایط خاص
-
عفونتهای ستون فقرات
-
تومورها
-
مشکلات بافت همبند مثل سندرم مارفان
علائم قوز پشتی (کیفوز)
علائم ظاهری
-
گرد شدن بیش از حد پشت
-
خم شدن شانهها به سمت جلو
-
کاهش قد نسبت به گذشته
-
ناهماهنگی در ایستادن و راه رفتن
علائم فیزیکی و بالینی
-
کمردرد، بهویژه در ناحیه پشت
-
خستگی زودهنگام هنگام ایستادن یا راه رفتن
-
گرفتگی یا سفتی عضلات پشت و شانهها
-
در موارد شدید: مشکلات تنفسی به دلیل فشار روی قفسه سینه
چه کسانی بیشتر در معرض کیفوز هستند؟
-
نوجوانانی که زمان زیادی را پشت میز یا گوشی موبایل میگذرانند
-
سالمندانی که دچار پوکی استخوان هستند
-
کسانی که سابقه شکستگی یا آسیبهای ستون فقرات دارند
تشخیص کیفوز چگونه انجام میشود؟
معاینه بالینی
پزشک ابتدا وضعیت ظاهری بدن بیمار را بررسی میکند. مشاهده گرد بودن پشت یا شانهها میتواند نشانهای از کیفوز باشد.
تست خم شدن به جلو
در این تست، بیمار به جلو خم میشود. اگر قوز پشتی برجستهتر شود، احتمال کیفوز زیاد است.
تصویربرداری
-
رادیوگرافی (X-ray): اصلیترین روش برای اندازهگیری زاویه انحنا.
-
MRI: برای بررسی فشار روی نخاع و اعصاب.
-
CT Scan: در موارد خاص برای بررسی دقیقتر ساختار مهرهها.
تفاوت قوز طبیعی با کیفوز غیرطبیعی
-
قوز طبیعی: همه افراد کمی انحنا در پشت دارند (۲۰–۴۵ درجه).
-
کیفوز غیرطبیعی: وقتی این انحنا از ۴۵ درجه بیشتر شود و ظاهر بدن تغییر کند.
پیامدهای نادیده گرفتن قوز پشتی
اگر قوز پشتی درمان یا کنترل نشود، میتواند منجر به:
-
تشدید دردهای مزمن کمر
-
مشکلات تنفسی
-
محدودیت حرکتی
-
کاهش اعتماد به نفس به دلیل ظاهر خمیده
-
افزایش خطر شکستگی در سالمندان
راههای پیشگیری از قوز پشتی
-
حفظ وضعیت صحیح نشستن و ایستادن
-
انجام ورزشهای کششی و تقویتی برای عضلات پشت
-
پرهیز از استفاده طولانیمدت از موبایل و لپتاپ
-
خوابیدن روی تشک مناسب
-
استفاده از میز و صندلی ارگونومیک
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر پشتتان بیش از حد گرد به نظر میرسد یا علائمی مثل درد شدید، بیحسی پاها یا مشکل در تنفس دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام بهترین راه برای جلوگیری از پیشرفت کیفوز است.
جمعبندی و توصیه کاربردی
قوز پشتی یا کیفوز یکی از شایعترین مشکلات ستون فقرات است که میتواند به دلیل عادات غلط، بیماریهای استخوانی یا افزایش سن به وجود بیاید. تشخیص زودهنگام و اصلاح سبک زندگی میتواند جلوی پیشرفت آن را بگیرد.
یکی از راهکارهای ساده و مؤثر در کنار ورزش و فیزیوتراپی، استفاده از قوزبندهای طبی و بریسهای اصلاحی است. برندهایی مثل ارتومکس با محصولاتی مانند قوزبند ارتومکس یا اسپاینومد ارگو کمک میکنند ستون فقرات در وضعیت درست قرار بگیرد، درد کاهش یابد و به تدریج وضعیت بدن اصلاح شود.
به یاد داشته باشید، هدف اصلی همه این اقدامات داشتن زندگی بدون محدودیت است؛ شعاری که ارتومکس همواره دنبال میکند.
[aparat id=”tnpomd7″ width=”full”]
