درمان جراحی یا غیر جراحی؟۱ انتخاب مهم

ستون فقرات، ستون اصلی بدن و محافظ طناب نخاعی است؛ ساختاری که تعادل، حرکت و ایستایی بدن را ممکن می‌کند. هر آسیبی در این ناحیه می‌تواند بر کیفیت زندگی، توان حرکتی و حتی عملکرد عصبی فرد تأثیر بگذارد.

اما پرسش مهم این است:
آیا هر درد یا آسیب ستون فقرات نیاز به جراحی دارد؟
پاسخ کوتاه، خیر است.
در بیشتر موارد، با درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، دارودرمانی و استفاده از کمربندهای طبی پیشرفته ارتومکس می‌توان از عمل جراحی جلوگیری کرد.

با این حال، در برخی موارد خاص، جراحی تنها راه نجات از دردهای مزمن و پیشگیری از آسیب‌های عصبی جدی است.
در این مقاله، به‌صورت کامل بررسی می‌کنیم که چه زمانی انجام جراحی ستون فقرات ضروری می‌شود و چه زمانی می‌توان از روش‌های غیرجراحی استفاده کرد.

انواع آسیب‌های ستون فقرات

ستون فقرات از ۳۳ مهره تشکیل شده است که به پنج بخش اصلی تقسیم می‌شوند: گردنی (Cervical)، پشتی (Thoracic)، کمری (Lumbar)، خاجی (Sacral) و دنبالچه (Coccyx).
هر بخش ممکن است دچار آسیب خاصی شود.

شایع‌ترین آسیب‌ها شامل موارد زیر هستند:

• دیسک کمر یا گردن (Herniated Disc)

• تنگی کانال نخاعی (Spinal Stenosis)

• لغزش مهره (Spondylolisthesis)

• شکستگی یا ترک مهره‌ها بر اثر تصادف یا پوکی استخوان

• انحراف ستون فقرات (اسکولیوز یا کیفوز)

• آرتروز مفاصل بین‌مهره‌ای

شدت این آسیب‌ها از خفیف تا شدید متغیر است و نحوه درمان نیز بر اساس شدت، محل درگیری و علائم عصبی تعیین می‌شود.

درمان‌های غیرجراحی آسیب‌های ستون فقرات

در مراحل اولیه، بیشتر مشکلات ستون فقرات با روش‌های غیرجراحی قابل درمان هستند.
هدف این روش‌ها کاهش التهاب، تقویت عضلات و کاهش فشار بر مهره‌ها و اعصاب است.

۱. فیزیوتراپی و تمرین درمانی

تمرینات مخصوص کشش و تقویت عضلات پشتی، شکمی و لگنی، فشار وارد بر ستون فقرات را کاهش می‌دهد.
فیزیوتراپی همچنین باعث افزایش جریان خون و تسریع ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده می‌شود.

۲. دارودرمانی

داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، شل‌کننده‌های عضلانی یا تزریقات موضعی (مثل اپیدورال) در کنترل درد و التهاب مفید هستند.

۳. استفاده از کمربندهای طبی پیشرفته

کمربندهای طبی مدرن مانند کمربند طبی پیشرفته قرقره‌ای، TLSO یا LSO، فشار وارده بر مهره‌ها را کاهش می‌دهند و از حرکات ناگهانی جلوگیری می‌کنند.
استفاده از این کمربندها به‌ویژه در موارد فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی باعث تسکین درد و بهبود عملکرد روزانه می‌شود.

۴. اصلاح سبک زندگی

کاهش وزن، پرهیز از نشستن طولانی، انجام حرکات اصلاحی و تنظیم محل کار در وضعیت ارگونومیک از عوامل کلیدی در درمان غیرجراحی هستند.

در بسیاری از بیماران، این روش‌ها طی ۶ تا ۸ هفته موجب بهبود چشمگیر علائم می‌شوند.

چه زمانی باید به جراحی فکر کنیم؟

جراحی ستون فقرات معمولاً آخرین گزینه درمانی محسوب می‌شود. پزشک تنها زمانی جراحی را پیشنهاد می‌کند که سایر روش‌های غیرجراحی مؤثر نبوده یا خطر آسیب عصبی جدی وجود داشته باشد.

موارد زیر از اصلی‌ترین دلایل نیاز به جراحی ستون فقرات هستند:

۱. درد شدید و مداوم که با درمان غیرجراحی کنترل نمی‌شود

اگر فرد بیش از ۶ تا ۸ هفته از درمان‌های فیزیوتراپی، دارو یا کمربند طبی استفاده کرده و همچنان از درد شدید رنج می‌برد،
پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن فشار از روی عصب یا اصلاح ساختار مهره‌ها توصیه کند.

۲. علائم عصبی پیشرونده

نشانه‌هایی مانند:

• بی‌حسی یا گزگز در پاها یا دست‌ها

• ضعف عضلانی

• کاهش رفلکس‌ها

• از دست دادن کنترل ادرار یا مدفوع

این علائم نشان‌دهنده فشار شدید بر طناب نخاعی یا ریشه‌های عصبی هستند و نیاز فوری به جراحی دارند.
بی‌توجهی به این علائم می‌تواند منجر به آسیب دائمی عصبی شود.

۳. فتق بزرگ دیسک یا تنگی شدید کانال نخاعی

در مواردی که دیسک بیرون‌زده یا بافت استخوانی به‌قدری بزرگ باشد که فضای عبور عصب را مسدود کند،
درمان‌های غیرجراحی کافی نیستند و جراحی تنها راه کاهش فشار بر نخاع است.

۴. شکستگی مهره بر اثر تصادف یا پوکی استخوان

در شکستگی‌های ناپایدار، خطر فشرده شدن نخاع وجود دارد.
در این موارد، جراحی برای تثبیت مهره‌ها با پیچ، پلیت یا میله فلزی ضروری است.

۵. انحراف‌های شدید ستون فقرات (اسکولیوز یا کیفوز)

اگر انحراف ستون فقرات بیش از ۴۰ تا ۵۰ درجه باشد یا باعث فشار بر ریه‌ها و اندام‌های داخلی شود،
پزشک معمولاً جراحی اصلاحی (Spinal Fusion) را پیشنهاد می‌کند.

انواع جراحی‌های ستون فقرات

جراحی‌ها بسته به نوع آسیب متفاوت‌اند. مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• دیسککتومی (Discectomy):
  برداشتن بخش بیرون‌زده دیسک برای کاهش فشار روی عصب.

• لامینکتومی (Laminectomy):
  برداشتن قسمتی از مهره برای باز کردن فضای نخاع در تنگی کانال.

• فیوژن یا جوش دادن مهره‌ها (Spinal Fusion):
  برای تثبیت مهره‌های ناپایدار با استفاده از پلیت و پیچ.

• ورتبروپلاستی (Vertebroplasty):
  تزریق ماده سیمانی برای تقویت مهره‌های شکستگی ناشی از پوکی استخوان.

مزایا و محدودیت‌های جراحی ستون فقرات

بنابراین، تصمیم برای جراحی باید کاملاً تخصصی، دقیق و بر اساس شرایط فردی بیمار گرفته شود.

درمان غیرجراحی، همچنان خط اول درمان

بسیاری از بیماران حتی با وجود درد و آسیب قابل‌توجه، با روش‌های غیرجراحی بهبود می‌یابند.
استفاده از کمربندهای طبی پیشرفته قرقره‌ای، TLSO، LSO و بادی‌جکت‌های ارتومکس به‌طور چشمگیری فشار از روی مهره‌ها را کاهش داده و دردهای عصبی را تسکین می‌دهد.

مزایای درمان غیرجراحی با کمربندهای طبی ارتومکس

• کاهش فوری فشار از روی دیسک و عصب

• اصلاح راستای ستون فقرات

• جلوگیری از حرکات خطرناک

• حمایت از ناحیه جراحی‌شده در مراحل نقاهت

• کاهش نیاز به مصرف داروهای مسکن

در بسیاری از بیماران، استفاده منظم از کمربند طبی همراه با فیزیوتراپی باعث می‌شود نیازی به جراحی نباشد یا زمان انجام آن به تعویق بیفتد.

نکات طلایی قبل از تصمیم به جراحی ستون فقرات

1. قبل از جراحی، حتماً با دو متخصص ارتوپدی یا جراح ستون فقرات مشورت کنید.

2. در صورتی که ضعف عضلانی یا علائم عصبی ندارید، ابتدا درمان‌های غیرجراحی را امتحان کنید.

3. در انتخاب مرکز درمانی و نوع جراحی دقت کنید؛ تجربه جراح و تجهیزات مدرن تأثیر زیادی در نتیجه دارند.

4. پس از جراحی، از کمربندهای طبی ارتومکس برای تثبیت و پیشگیری از عود مجدد استفاده کنید.

جمع‌بندی

همه آسیب‌های ستون فقرات نیاز به جراحی ندارند.
در بسیاری از موارد، درمان غیرجراحی با فیزیوتراپی، ورزش، دارو و کمربند طبی پیشرفته،
به‌اندازه‌ی کافی مؤثر است و می‌تواند نیاز به جراحی را برطرف کند.

اما در شرایطی که درد غیرقابل‌تحمل است، علائم عصبی پیشرفت می‌کند یا خطر آسیب دائمی به نخاع وجود دارد،
جراحی بهترین گزینه برای حفظ عملکرد عصبی و بهبود کیفیت زندگی است.

ارتومکس؛ همراه شما در مسیر درمان و بازتوانی ستون فقرات

شرکت ارتومکس (Ortomax) با بیش از ۱۰ سال تجربه در طراحی و تولید تجهیزات ارتوپدی و کمربندهای طبی پیشرفته،
به بیماران مبتلا به دردهای کمری، سیاتیکی و آسیب‌های ستون فقرات کمک می‌کند تا با روش‌های غیرجراحی و استفاده از محصولات ارگونومیک، به زندگی بدون درد بازگردند.